Mijn persoonlijke visie op een eerlijker, duurzamer Nederland binnen een verenigd Europa
De wereld staat voor fundamentele uitdagingen: een klimaatcrisis die ons bestaan bedreigt, groeiende ongelijkheid die samenlevingen verscheurt, en technologische ontwikkelingen die onze privacy en autonomie ondermijnen. Tegelijkertijd hebben we nog nooit zoveel kennis, middelen en mogelijkheden gehad om deze problemen aan te pakken.
Dit document is geen traditioneel partijprogramma, maar een persoonlijke visie op hoe we Nederland en Europa fundamenteel anders kunnen inrichten. Het is geschreven vanuit de overtuiging dat we niet langer kunnen volstaan met symptoombestrijding - we hebben systeemverandering nodig.
De voorstellen in dit document zijn radicaal, maar niet onrealistisch. Ze zijn gebaseerd op één simpele vraag: als we de toekomst opnieuw konden ontwerpen, hoe zou die er dan uitzien? Dit is mijn antwoord.
Zeven kernwaarden vormen het fundament van alle voorstellen in dit programma:
Vooruitgang ontstaat wanneer we kennis delen, niet wanneer we die opsluiten. Open source software, open standaarden en vrij toegankelijke wetenschap zijn geen luxe maar noodzaak. We moeten breken met vendor lock-in, data-monopolies en proprietary systemen die innovatie blokkeren. Kennis is een publiek goed - tijdens het leven verdienen makers hun brood, daarna komt alles in het publieke domein.
Armoede leidt tot criminaliteit, stress tot burn-outs, vervuiling tot ziekte. We besteden te veel aan genezen en te weinig aan voorkomen. Een basisinkomen voorkomt schulden, cultuur voorkomt psychische problemen, klimaatactie voorkomt rampen. Investeren in preventie kost nu geld maar bespaart later mensenlevens én middelen.
Waar je geboren wordt mag niet bepalen wie je kunt worden. Een kind van rijke ouders heeft geen voorsprong verdiend, een kind in armoede geen achterstand. Gelijke kansen betekent: gratis onderwijs en zorg, betaalbare woningen, een basisinkomen voor iedereen, en erfenissen beperken tot maximaal €250.000 per kind. We starten gelijk.
Nationale grenzen zijn artificieel. Klimaatverandering, migratie, digitale surveillance en internationale handel vragen om Europese oplossingen. We moeten binnen 10 tot 30 jaar evolueren naar een Verenigde Staten van Europa: één leger, één fiscaal systeem, één democratie. Niet door het op te leggen, maar via referenda - democratisch en onontkoombaar.
Big Tech heeft te veel macht. Onze data wordt verkocht, onze aandacht gemanipuleerd, onze privacy geschonden. We bouwen een Europees alternatief: Fediverse als publieke sociale media-infrastructuur, open source voor alle kritieke systemen, data-eigenaarschap bij burgers, en encryptie als heilig recht. Europa moet digitaal onafhankelijk worden van de VS en China.
De klimaatcrisis vraagt om directe actie. We hebben niet decennia maar jaren. Fossiele energie moet eruit, de veehouderij moet krimpen met 70-80%, steden moeten autovrij. Maar: we dwingen mensen niet via hun portemonnee. De overheid investeert massaal in alternatieven, zodat de duurzame keuze de makkelijke keuze wordt. Europa loopt voorop, deelt technologie wereldwijd.
Eens per vier jaar stemmen is onvoldoende. Burgers moeten kunnen stemmen per thema, mogen verdelen waar hun belastinggeld naartoe gaat (participatieve begroting), en bepalen via referenda of we lid worden van een Verenigde Staten van Europa. Democratie is geen privilege van elites, maar een continu gesprek tussen overheid en burger.
Manifest
De klimaatcrisis is de grootste bedreiging van onze tijd. We moeten Europa klimaatneutraal maken in 2030, de veehouderij laten krimpen met 70 tot 80 procent, en fossiele energie volledig uitfaseren. Circulaire economie, minder consumptie en meer natuur zijn geen keuzes maar noodzaak. Europa moet voorloper zijn en technologie gratis delen met de wereld. Het kost geld, maar niets doen kost levens.
Kernstandpunten
Veehouderij transformeren: Krimp van 70-80% over een generatie. Bio-industrie beëindigen. Transitie naar plantaardige landbouw met steun voor boeren die omschakelen. Vlees wordt duurder, maar niet verboden - mensen maken bewuste keuzes als alternatieven aantrekkelijk zijn.
Fossiele energie eruit, hernieuwbaar erin: Gas alleen als tijdelijke backup. Massale investeringen in zon, wind en kernenergie. Fossiele subsidies stoppen. Woningen isoleren tot energielabel B minimaal, met subsidies voor lage inkomens.
Vraagbeperking centraal: Progressieve energietarieven - hoe meer je verbruikt, hoe duurder per kilowattuur. Educatie over energiebesparing. Minder consumeren, meer delen en repareren.
Circulaire economie wettelijk verankeren: Producten moeten repareerbaar zijn, product-as-a-service stimuleren, wegwerpplastic verbieden. We leven niet om te consumeren.
Natuur uitbreiden: Vrijkomende veegrond wordt natuur of plantaardige landbouw. Biodiversiteit prioriteit. Voedsel staat boven natuur, natuur boven energie, energie boven wonen.
Europa loopt voorop: Klimaattechnologie open source en gratis delen binnen EU, verkopen buiten EU. Ontwikkelingslanden krijgen gratis toegang (klimaatschuld). Europa bewijst dat het kan, de rest volgt.
Financiering: CO₂-belasting op bedrijven, staatsschuld voor klimaatinvesteringen acceptabel (dit verdient zich terug in levens en leefbaarheid), en accepteren dat GDP mag krimpen als iedereen maar goed kan leven.
Manifest
Nationale grenzen zijn overblijfselen uit een tijd waarin we dachten dat we onafhankelijk konden zijn. Dat kunnen we niet. Klimaat, technologie, migratie en handel vragen om Europese antwoorden. We moeten evolueren naar Verenigde Staten van Europa binnen 10 tot 30 jaar: één leger, één fiscaal systeem, één democratie. Kennisdeling en vrede zijn onze kernwaarden. De wereld eerlijker maken begint in Europa.
Kernstandpunten
Verenigde Staten van Europa: Landen worden deelstaten, zoals in de VS. Europees parlement wordt hoofdparlement, nationale parlementen worden deelstaatparlementen. Proces via referenda per land - democratisch of niet.
Eén Europees leger: Alle nationale legers worden opgeheven. Europa als één lid binnen NAVO, gelijkwaardig aan de VS. Defensiebudget efficiënter door schaalvoordeel.
Klimaatschuld inlossen: Ontwikkelingslanden krijgen gratis klimaattechnologie, watermanagement en kennis. Geen wederkerigheid verwacht - wij hebben de crisis veroorzaakt, zij betalen de prijs. Schulden kwijtschelden waar nodig.
Wederkerigheid bij gelijkwaardige partners: China, VS en andere rijke landen: voor wat hoort wat. Als zij onze technologie nemen maar niet delen, volgen handelsheffingen. Bilaterale afspraken afdwingen.
Internationale instellingen versterken: VN, WHO en klimaatakkoorden zijn essentieel. Europa neemt leidende rol in wereldwijde samenwerking.
Handelsverdragen met carbon border tax: Vrijhandel, maar import krijgt CO₂-heffing als productie niet duurzaam is. Beschermt Europese klimaat-investeringen tegen dumping.
Democratie-innovatie: Stemmen per thema ipv per partij. Gespecialiseerde partijen voor klimaat, zorg, economie - burgers stellen eigen programma samen. Complexer, maar democratischer.
Manifest
De economie moet dienen om mensen een goed leven te geven, niet om aandeelhouders rijk te maken. We voeren een basisinkomen in van €1.500 per maand voor iedereen die werkt of maatschappelijk bijdraagt. Progressieve belasting en vermogensbelasting vanaf €500.000 financieren dit. Groei is geen doel - eerlijke verdeling wel. Tweede woningen worden zwaar belast, bedrijven die vertrekken laten we gaan. Een kleinere, eerlijkere economie is beter dan een groeiende ongelijke.
Kernstandpunten
Basisinkomen €1.500 per maand: Voor iedereen die werkt of maatschappelijk bijdraagt (vrijwilligerswerk, mantelzorg). Medisch arbeidsongeschikten krijgen automatisch. Vervangt studiefinanciering, pensioen en bijstand. Stijgt met inflatie.
Vermogensbelasting vanaf €500.000: Progressief - alleen het deel boven €500k wordt belast. Eigen huis telt mee, maar zakelijk vermogen niet. ZZP’ers krijgen €50.000 zakelijke buffer vrijgesteld. Stimuleert uitgeven ipv oppotten.
Progressieve inkomensbelasting: Hoe meer je verdient, hoger percentage. Hogere inkomens betalen voor publieke voorzieningen. Exacte percentages afhankelijk van wat werkt in praktijk.
Tweede woningen zwaar belasten: Onttrekken woningen aan voorraad. Hoge belasting maakt investeren onaantrekkelijk. Vakantiehuisje mag, verhuren ook, maar tegen hoge kosten.
Prijscontroles basisgoederen: Maximumprijzen voor brood, huur, energie. Voorkomt inflatie wanneer iedereen meer te besteden heeft via basisinkomen.
Bij tekorten: Eerst bezuinigen op subsidies aan winstgevende bedrijven, dan defensie, pas daarna basisdiensten. Staatsschuld is geen oplossing - we betalen niet voor consumptie met schuld.
Economische krimp acceptabel: GDP mag krimpen als basisbeh oeften gedekt zijn. Bedrijven die vertrekken vanwege belastingen: laten gaan. Eerlijke verdeling belangrijker dan groei.
Manifest
Sociale zekerheid moet iedereen een waardige basis geven, ongeacht levensfase. Het basisinkomen is het fundament, maar WW blijft bestaan als verzekering voor wie plots werkloos wordt. Erfenissen worden beperkt tot €250.000 per kind - iedereen verdient een gelijke start. Participatieve begroting laat burgers bepalen waar 30% van hun vermogensbelasting naartoe gaat. Schuldhulp blijft, want basisinkomen voorkomt nieuwe schulden maar lost bestaande niet op.
Kernstandpunten
WW behouden naast basisinkomen: 50% van laatste salaris, duur afhankelijk van werkverleden (minimum 12 maanden). Lagere uitkering dan nu omdat basisinkomen vangnet is. ZZP’ers uitgezonderd - eigen risico.
Zoekfase na WW: 3 maanden €1.500 zonder werk/bijdrage-eis, met sollicitatietraining en begeleiding. Daarna vrijwilligerswerk verplicht om basisinkomen te behouden.
Erfenis maximaal €250.000 per kind: Inclusief huis en spullen. Schenking tijdens leven telt mee (lifetime totaal). Rest gaat via testament naar thema-keuze overledene, anders naar lokale community. Gelijke start voor iedereen.
Participatieve begroting: 30% van vermogensbelasting mag je zelf verdelen over thema’s (klimaat, zorg, onderwijs). 70% algemene pot. Hoe meer vermogen, lager percentage zelf bepalen (eerlijkheid). Directe democratie in budgettering.
Schuldhulp blijft: Basisinkomen voorkomt nieuwe schulden, maar bestaande blijven. Automatisch beslag afhankelijk van schuldhoogte en draagkracht, maatwerk per gemeente.
Participatiewet lokaal: Gemeenten bepalen uitvoering. Intensieve begeleiding voor mensen met structurele afstand tot arbeidsmarkt. Iedereen moet een plek kunnen vinden.
Manifest
Werk moet betekenis geven, niet alleen inkomen. We voeren een 4-daagse werkweek in als wettelijk recht voor alle sectoren - 32 uur wordt de norm. ZZP’ers houden hun vrijheid, maar schijnzelfstandigheid wordt hard aangepakt. De loonkloof binnen bedrijven mag maximaal 1:20 zijn - de hoogst betaalde verdient hooguit 20 keer het laagste loon. Vakbonden krijgen meer macht, minimumloon wordt automatisch geïndexeerd. Werken is kiezen voor betekenis, niet overleven.
Kernstandpunten
4-daagse werkweek wettelijk recht: Werknemers mogen eisen, werkgevers moeten faciliteren. Alle sectoren gelijk, ook zorg en onderwijs. Tekorten oplossen via automatisering (administratie), dan wachtlijsten accepteren, pas daarna meer opleiden. Arbeidsmigratie laagste prioriteit.
Schijnzelfstandigheid aanpakken: Deliveroo, Uber = loondienst verplicht. Als algoritme bepaalt, geen echte vrijheid. Echte ZZP’ers (vrijheid, eigen klanten) blijven vrij, geen verplichte verzekeringen - eigen keuze. Gedwongen ZZP krijgt wel bescherming (vakantiegeld, ziekte).
Loonkloof maximaal 1:20: Hoogste loon mag hooguit 20x laagste loon binnen bedrijf. Geldt voor alle bedrijven, ook multinationals (Nederlandse vestiging). Meer geld voor werknemers, minder snel failliet.
Minimumloon automatisch indexeren: Geen jaarlijks onderhandelen. Werk moet aantrekkelijk blijven boven basisinkomen, maar hoeveel precies is nog open vraag.
Vakbonden versterken: CAO geldt voor hele sector, ook niet-leden. EU-CAO waar je werkt (voorkomt loon-dumping). Stakingsrecht ook essentiële sectoren, maar minimale bezetting spoedeisende zorg (mensenlevens grens).
Wettelijk recht op thuiswerken/flexibele tijden: Zoals België. Werknemers mogen eisen, werkgevers faciliteren. Niet verplichten - eigen keuze. Vermindert files, verhoogt levenskwaliteit.
Subsidie lokale ondernemers: Café, kapper, kleine bedrijven met structureel lage marges krijgen steun. Voorwaarden: winstplafond en eigenaar werkt zelf mee (geen pure investeerders). Lokale economie beschermen.
Manifest
Iedereen heeft recht op een betaalbare woning. Het woningtekort lossen we op door bijbouwen én voorraad herverdelen. Beleggers eruit - leegstand wordt na 6 maanden gevorderd, tweede woningen zwaar belast. Alle huurprijzen worden gereguleerd via puntensysteem (kwaliteit bepaalt maximumprijs). Woningcorporaties zijn non-profit, winst gaat naar onderhoud en nieuwbouw. Over 15 jaar komt veegrond vrij door klimaatbeleid - die gebruiken we voor woningen én natuur. Nieuwkomers krijgen 20% van nieuwe woningen. Wonen is een recht, geen investeringsproduct.
Kernstandpunten
Alle huur gereguleerd via puntensysteem: Vierkante meters, kamers, isolatie, voorzieningen, locatie bepalen maximumhuur. Geen marktwerking meer. Betaalbaarheid gegarandeerd, verhuurders gestimuleerd kwaliteit hoog te houden.
Leegstand vorderen: Beleggers/bedrijven na 6 maanden volledig leeg, particulieren na 12 maanden. Gemeente koopt tegen marktwaarde, transformeert naar woningen. Eigendomsrecht < woningnood.
Tweede woningen zwaar belasten: Elk extra huis hoge belasting. Investeren onaantrekkelijk maken zonder te verbieden. Vakantiehuis dat gebruikt wordt is geen leegstand.
Opkoopbescherming en zelfbewoningsplicht: Betaalbare woningen (bijv. <€400k) alleen voor eigen bewoning. Nieuwbouw altijd zelfbewoningsplicht. Beleggers eruit.
Woningcorporaties non-profit: Winst naar onderhoud, verbeteren, verduurzamen, nieuwbouw. Niet uitkeren. Sociale huur blijft bij gemeente/corporatie.
Gemeente initieert, lokale ondernemers bouwen: Mix huur/koop op basis van lokale vraag. Lokale economie versterken.
Veegrond komt vrij: Door 70-80% vee-krimp (klimaat) komt ruimte voor wonen én natuur. Per locatie bepalen: bouwen of terug naar natuur. Systeemoplossing lost spanning op.
20% nieuwe woningen naar nieuwkomers: Aparte wachtlijst. Evenredige verdeling. Urgenten (daklozen, statushouders) krijgen bonuspunten op reguliere lijst.
Manifest
Zorg is een recht, geen markt. We schaffen zorgverzekeraars af en gaan naar een publiek, non-profit zorgstelsel. Eigen risico verdwijnt - toegankelijkheid belangrijker dan kosten. Arbeidsomstandigheden zorgpersoneel zijn prioriteit: minder administratie, meer tijd per patiënt, betere roosters. Preventie door cultuur en ontspanning voorkomt psychische problemen. Euthanasie wordt ruimer beschikbaar, ook voor voltooid leven. Open API-standaard verplicht voor alle zorgsystemen - doorbreekt monopolies en geeft burgers controle over eigen medische data.
Kernstandpunten
Zorgverzekeraars weg, publiek stelsel: Winstgedreven marktwerking ondermijnt kwaliteit. Non-profit of volledig publiek systeem. Iedereen recht op zorg, ongeacht inkomen.
Eigen risico afschaffen: Drempel weg zodat mensen sneller hulp zoeken. Toegankelijkheid belangrijker dan kostenbeheersing via eigen bijdrage.
Arbeidsomstandigheden > salaris: Huidige salarissen zijn prima. Prioriteit: minder administratie, meer handen aan bed, betere roosters. Respecteren dat zorg zwaar werk is.
Preventie via cultuur en kunst: “Meer lol in het leven” voorkomt burn-outs en psychische problemen. Breed kunst subsidiëren, musea gratis. Niet medicaliseren, maar maatschappij gezonder maken.
Euthanasie ruimer beschikbaar: Ook voor voltooid leven, gevorderde dementie (wilsverklaring), psychiatrische problemen als therapie niet helpt. Wel grondig onderzoek vooraf. Mensen moeten waardig kunnen sterven.
Open API-specificatie verplicht: Alle zorgsystemen moeten dezelfde publieke API gebruiken. Doorbreekt vendor lock-in (EPIC, ChipSoft). Burgers hebben toegang tot eigen data via digitale identiteit.
Zachte sturing niet-noodzakelijke behandelingen: IVF eerste poging collectief, daarna eigen bijdrage. Gesprekken met psycholoog bij grote beslissingen. Voorlichting, geen verboden.
Manifest
Onderwijs moet kinderen voorbereiden op samenleven, niet op de arbeidsmarkt. Sociale vaardigheden en burgerschap zijn belangrijker dan vakkennis alleen. Te veel prestatiedruk weg - beoordeling persoonlijk, niet vergelijkend. Iedereen moet kunnen studeren, gratis, met basisinkomen ipv studiefinanciering. Leraren krijgen minder administratie door gestandaardiseerd open source IT-pakket. Scholen mogen eigen pedagogische visie kiezen, maar iedereen is welkom. Religie is privé - religieuze activiteiten buiten schooltijd. Achtergrond mag nooit rol spelen.
Kernstandpunten
Sociale vaardigheden & burgerschap eerst: Omgaan met diversiteit, samen oplossingen vinden, elkaar aanvullen. Daarna leren leren en kritisch denken. Vakkennis en arbeidsmarkt laagste prioriteit.
Persoonlijke beoordeling, geen cijfers: Globale scores (Jenaplan-model) ipv precieze 6.7. Beoordeling op eigen sterke punten, niet vergelijkend. AI kan helpen, maar leraar beslist.
Gratis studeren via basisinkomen: Collegegeld weg. Iedereen die wil moet kunnen studeren. Capaciteit: wachtlijst als tekort (iedereen komt aan beurt), uitbreiden alleen bij maatschappelijke behoefte.
Werkdruk leraren verlagen: Gestandaardiseerd open source IT-pakket voor alle scholen (minder overhead). Meer hulpdocenten/assistenten. Minder administratie die elk jaar verandert. Salaris is prima, werk aan tijd en rust.
Pedagogische vrijheid, maar iedereen welkom: Scholen mogen eigen visie (Montessori, Jenaplan, traditioneel). Maar: geen selectie op achtergrond/niveau/inkomen. Diversiteit op elke school.
Hiërarchie weg: Mbo = hbo = universiteit. Timmerman = arts. Gelijke waardering. Doorstroom op basis van relevante kennis, niet gemiddeld cijfer.
Religie buiten schooltijd: Religieuze scholen mogen, maar Bijbelverhalen en gebeden buiten lessen. Seculier curriculum verplicht.
Manifest
Europa moet digitaal onafhankelijk worden. We bouwen publieke alternatieven voor Big Tech: Fediverse als sociale media-infrastructuur, open source AI, Europese cloud. Open source is verplicht voor alle kritieke overheidsinfrastructuur. Federated data - burgers bepalen zelf waar hun data wordt opgeslagen en wie toegang krijgt. Encryptie is heilig, geen backdoors. Privacy weegt zwaarder dan veiligheid. DRM-vrij content, persoonlijke licenties via blockchain. Europa loopt voorop, ook als bedrijven vertrekken. Digitale soevereiniteit is strategisch belang.
Kernstandpunten
Fediverse als publieke infrastructuur: Zoals NPO voor media, bouwen we publiek social media platform. Hoogste prioriteit digitalisering. Gedecentraliseerd, open source, geen centrale macht. Subsidie en servers.
Open source verplicht voor kritieke infrastructuur: Zorg-EPD, onderwijs-IT, justitie-systemen, overheidsdiensten. Transparantie = veiligheid. Vendor lock-in doorbreken.
Federated data-eigenaarschap: Medische dossiers, onderwijsresultaten, overheidsinformatie blijft bij burger. Geëncrypt, volgens protocol, granulaire toegangscontrole. Diensten krijgen tijdelijk toegang, bouwen geen centrale database.
Encryptie heilig: Geen backdoors, ook niet voor terrorismebestrijding. Privacy > veiligheid. Bewuste keuze: liever incident-risico dan surveillance-staat.
Overheid als tech-bouwer (hybride): Overheid initieert en schrijft standaarden. Community helpt bouwen (open source, GitHub publiek). Sociale controle, beste expertise, transparantie.
Big Tech-alternatieven eerst, dan reguleren: Europese alternatieven stimuleren (cloud, AI, sociale media). Als die werken, pas strengere regels voor Big Tech. Opbouwen, niet alleen afbreken.
32-urige werkweek door AI: Productiviteit-voordeel naar werknemers (minder uren, zelfde loon), niet alleen werkgevers. AI neemt routine-werk over, mensen naar essentiële sectoren (zorg, onderwijs, ambacht).
Europa voorloper Digital Open Standards Act: Kritieke software open source verplicht, ook met economische kosten (bedrijven vertrekken, brain drain). Digitale soevereiniteit strategisch belang. Selectief: alleen kritiek, rest mag closed source.
Manifest
Iedereen moet zich kunnen verplaatsen, maar openbaar vervoer heeft prioriteit boven de auto. We investeren 80% in OV en spoor, 20% in wegen. Grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht) worden binnen 5 tot 10 jaar autovrij in het centrum, met pragmatische uitzonderingen. Kilometerheffing vervangt bezitsbelasting - wie rijdt betaalt. OV wordt veel goedkoper, voor studenten en ouderen gratis. Volledig publiek OV-systeem, winst gaat naar betere dienstverlening ipv aandeelhouders. Klimaat gaat voor, files zijn acceptabel als OV maar goed genoeg is.
Kernstandpunten
80% budget naar OV/spoor, 20% naar wegen: Structurele keuze collectief boven individueel transport. Volle treinen belangrijker dan files. Bij €20 miljard: €16 miljard naar OV.
Autovrije G4-binnensteden: Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht centrum autovrij binnen 5-10 jaar. Uitzonderingen: bewoners (vergunning), hulpdiensten, bezorging, invaliden, taxi’s. Park & Ride aan rand, OV-capaciteit eerst uitbreiden.
Kilometerheffing ipv bezitsbelasting: Belasting op gebruik, niet bezit. Zelfrapportage kilometers (zoals water/gas) - geen GPS-tracking (privacy). Sociale uitzonderingen voor lage inkomens en platteland mogelijk.
OV veel goedkoper: Financieren uit kilometerheffing. Forensen/werk/studenten/ouderen gratis of sterk gereduceerd. Platteland goedkoper dan steden (solidariteit andersom - minder alternatieven daar).
Volledig publiek OV: NS voor alles, geen aanbesteding aan private partijen. Winstmarge naar dienstverlening en lagere prijzen, niet naar aandeelhouders. ProRail én exploitatie volledig publiek.
Wettelijk recht op thuiswerken/flexibele tijden: Stimuleert via arbeidsrecht. Werknemers mogen eisen, werkgevers faciliteren. Vermindert reisbehoefte.
Klimaat > basisinkomen: Bij €50 miljard keuze: 40% klimaat, 30% mobiliteit, 30% economie. Klimaaturgentie wint zelfs van herverdeling.
Manifest
Criminaliteit voorkom je door oorzaken aan te pakken, niet door harder straffen. We investeren 80% in preventie (jongeren, sociale programma’s, armoede bestrijden) en 20% in capaciteit (politie, rechtspraak). Straffen zijn “time-outs” met therapie en onderwijs, doel is rehabilitatie. Softdrugs volledig legaal via non-profit verkoop, harddrugs gedecriminaliseerd met verplicht hulptraject. Privacy is heiliger dan veiligheid - geen massale surveillance, geen backdoors in encryptie. Open source voor kritieke infrastructuur maakt ons veiliger, niet kwetsbaarder. Cybersecurity en educatie zijn topprioriteiten.
Kernstandpunten
80% preventie, 20% repressie: Budget naar jongeren helpen, sociale programma’s, armoede bestrijden. Vroeg ingrijpen voorkomt criminele carrières. Politie/rechtspraak krijgt 20% - genoeg voor functioneren, niet voor massale capaciteitsuitbreiding.
Rehabilitatie als doel: Gevangenschap is time-out met verplichte therapie, onderwijs/werk en slachtoffer-ontmoeting. Duur flexibel: eerder vrij als verandering optreedt, langer als niet. Onbehandelbaar/onwillig = TBS of permanent (bescherming maatschappij).
Softdrugs legaal, non-profit verkoop: Wiet, XTC vrije verkoop via non-profit systeem. Harddrugs: gebruik decriminaliseren, verplicht hulptraject aanbieden. Legaliseren vraagzijde = crimineel verdienmodel weg.
Georganiseerde criminaliteit hard aanpakken: Kopstukken streng, handlangers contextafhankelijk (vaak jongeren uit armoede). Internationale samenwerking met productielanden.
Privacy > veiligheid: Encryptie heilig, geen backdoors. Geen massale dataverzameling (reisbewegingen, financieel, internet). Terrorisme: pas ingrijpen bij concrete planning, niet bij extremistische content bekijken. Bewuste keuze: liever incident-risico dan surveillance-staat.
Open source kritieke infrastructuur: Transparantie = veiligheid. Iedereen kan lekken vinden én dichten. Backup-scenario’s voor ransomware/uitval. Educatie breed: cyber-awareness alle leeftijden.
Politie = handhaving, sociale taken naar wijkwerkers: Doorverwijzen naar hulpverlening creëert capaciteit voor echte criminaliteit. Meer politie op straat is “bangmakerij” - liever onzichtbare preventie.
Manifest
Grenzen zijn artificieel - de wereld is van iedereen. We pakken oorzaken aan (klimaatschuld, wereld eerlijker) zodat minder mensen moeten vluchten. EU regelt asiel samen, niet per land. Alle categorieën (oorlog, politiek, economisch, klimaat) worden gelijk behandeld - het gaat om individuen. Financieel integratietraject met fases: bijstand bij aankomst, integratie-inkomen bij vooruitgang, vol basisinkomen bij succesvol integreren. Taal (Nederlands of Engels) en maatschappelijke bijdrage zijn criteria. Religie is privé, Nederlandse wet altijd leidend in publieke ruimte. Nieuwkomers krijgen 20% van nieuwe woningen. Arbeidsmigratie: open voor eigen initiatief, tegen actief werven.
Kernstandpunten
EU-asielverdeling met financiële solidariteit: Migratie op EU-niveau, niet per land. Quota’s verplicht naar inwoners/welvaart. Landen die niet opvangen betalen landen die wel opvangen. Solidariteit > nationale autonomie.
Alle categorieën gelijk behandelen: Geen onderscheid oorlogsvluchteling vs economische migrant. Elk verhaal apart beoordelen. Urgentie gaat voor (oorlog > armoede), maar geen categorische uitsluiting.
Financieel integratietraject: Fase 1 bijstand-niveau (bed/bad/brood). Fase 2 integratie-inkomen (bij vooruitgang). Fase 3 vol basisinkomen (bij taal + bijdrage). Fase 4 blijft op bijstand als niet lukt na 2 jaar, geen tijdslimiet.
Integratiecriteria: Taal (Nederlands OF Engels, pragmatisch) + maatschappelijke bijdrage (werk, studie, vrijwilligerswerk) + Nederlandse wetten respecteren. Geen normen/waarden-toets (te divers).
Religie privé, publiek Nederlandse wet: Mag thuis: eigen normen, religie, opvoeding. Mag niet: moskee-oproep via speaker (geluidoverlast), onverdoofd slachten (dierenleed), gezichtssluier waar identificatie nodig, discriminatie. Gezichtssluier op straat mag.
Arbeidsmigratie EU-vrij, niet-EU gereguleerd: EU-burgers volledige vrijheid (toekomstige EU-unie). Niet-EU: tegen actief werven (uitbuiting, brain drain), voor eigen initiatief. Gelijke arbeidsrechten verplicht.
20% nieuwe woningen naar nieuwkomers: Aparte wachtlijst. Evenredige verdeling. Huidige woningzoekenden wachten langer - collectief welzijn > individueel voordeel.
Gezinshereniging kerngezin na integratie: Partner + jonge kinderen pas na basisinkomen-fase (succesvol geïntegreerd). Uitgebreid gezin (ouders, broers) alleen uitzonderingen.
Manifest
Cultuur voorkomt psychische problemen - “meer lol in het leven” is preventie. We subsidiëren kunst breed (niet alleen “hoge cultuur”), musea worden gratis. Publieke omroep zonder reclame, financiering via belastingen, alle politieke kleuren welkom mits format-toetsing (debat of propaganda?). Fediverse als publieke sociale media-infrastructuur is hoogste prioriteit. DRM-vrij content verplicht, persoonlijke licenties via blockchain. Copyright tijdens leven, daarna direct publiek domein. AI mag trainen op publieke data (fair use), AI-content zelf geen copyright. Opt-out dataverzameling standaard. Diversiteit: kansen geven boven ervaring, anonieme sollicitaties.
Kernstandpunten
Kunst breed subsidiëren, musea gratis: Als het mensen bereikt = kunst. Niet alleen “hoge cultuur”. Musea gratis zoals UK. Theaters/concerten commercieel prima. Preventie psychisch via cultuur/ontspanning.
NPO pluriform, format-getoetst: Alle kleuren welkom (links én rechts), mits debat-formaat bij actualiteiten (geen propaganda). Entertainment mag eenzijdig. Mensenrechten harde grens, klimaatontkenning niet (té overweldigend bewijs). Geen reclame, financiering belastingen.
Fediverse hoogste prioriteit digitalisering: Publieke sociale media-infrastructuur. Gedecentraliseerd, open source, geen centrale macht. Subsidie infrastructuur (servers), gebruiksvriendelijkheid verbeteren. Zoals NPO maar voor social media.
DRM-vrij verplicht, persoonlijke licenties: Media kopen = overal afspelen (niet platform-gebonden). Licentie aan account (blockchain-verificatie), device/platform onafhankelijk. Verplichte licentieverlening: Netflix/Disney+ moeten content aan concurrenten verkopen. Account-delen accepteren (zoals vroeger DVDs).
Copyright tijdens leven, daarna publiek domein: Makers verdienen tijdens leven, net als elk ander beroep. Geen erfgenamen-periode. Direct beschikbaar voor iedereen na overlijden.
AI trainen op publieke data = fair use: Mensen inspireren ook op elkaar. AI-content zelf geen copyright, mens/bedrijf wel als uniek. Watermerk metadata (blockchain/NFT) om AI te detecteren.
Opt-out dataverzameling standaard: Platforms mogen niet verkopen data. Zoeken alternatief businessmodel (betaald, subsidie). Algoritmes transparant (open source). Chronologische feed optioneel.
Diversiteit: kansen geven > ervaring: Anonieme sollicitaties. Actief zoeken diverse netwerken. Talent + potentieel telt, geen quota maar wel actief stimuleren. Journalistiek bedreigde krijgen beveiliging uit belastingen.
Dit programma schetst een fundamenteel andere samenleving. Eentje waar klimaat voorop staat, iedereen een waardige basis heeft, kennis vrij stroomt, en Europa verenigd is. Eentje waar we investeren in preventie ipv genezen, in mensen ipv aandeelhouders, in de toekomst ipv het verleden.
Is dit realistisch? Delen wel, delen niet. Maar realisme heeft ons de huidige crises gebracht. We hebben radicale verandering nodig - niet morgen, maar nu.
De keuze is simpel: blijven sleutelen aan een systeem dat niet werkt, of durven herdenken hoe we samenleven. Dit programma kiest voor het laatste. Het vraagt offers: economische krimp, bedrijven die vertrekken, verandering van levensstijl. Maar het biedt ook perspectief: een leefbare planeet, gelijke kansen, digitale vrijheid, en een Europa dat leidt ipv volgt.
Kennisdeling heeft de mens groot gemaakt. Laten we die kennis nu gebruiken om een wereld te bouwen die eerlijk is, duurzaam, en waarin iedereen kan floreren.
De toekomst begint met een keuze. Dit is de mijne.